Γράφει η Γιώτα Βασιλείου
Το “Poor Things” του Γιώργου Λάνθιμου ήταν η τολμηρή, πρωτότυπη και αμφιλεγόμενη ταινία, που δίχασε το κοινό την χρονιά που πέρασε. Οι λάτρεις της τέχνης του Λάνθιμου όπως εγώ, πιθανότατα την απόλαυσαν, ενώ όσοι αναζητούν μια πιο συμβατική ή συναισθηματική ταινία μπορεί και να απογοητεύτηκαν. Το σίγουρο όμως είναι ότι η ταινία τάραξε τα στάσιμα κινηματογραφικά νερά των τελευταίων ετών και προκάλεσε συζητήσεις επί συζητήσεων, τόσο ανάμεσα στους ανθρώπους της 7ης τέχνης, όσο και ανάμεσα στο κοινό ενώ άφησε το δικό της στίγμα της στο σύγχρονο κινηματογραφικό στερέωμα.
Το σενάριο –βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Άλισντερ Γκρέι– είναι ευρηματικό και γεμάτο ανατροπές, με τους χαρακτηριστικούς αιχμηρούς διαλόγους του Γιώργου Λάνθιμου. Η ταινία εξερευνά θέματα όπως η γυναικεία σεξουαλικότητα, η απελευθέρωση, η ταυτότητα και η κοινωνική καταπίεση με έναν τρόπο που προκαλεί και διεγείρει το κοινό. Ο Λάνθιμος δεν φοβάται να αγγίξει θέματα ταμπού –το έχει αποδείξει και στο παρελθόν αυτό άλλωστε– και να αμφισβητήσει κοινωνικές νόρμες. Έτσι λοιπόν και το “Poor Things” είναι μια ταινία που μας κάνει να σκεφτούμε και να αμφισβητήσουμε τις προκαταλήψεις μας.
Συνεχίζοντας θα ήθελα να εστιάσω στα θετικά της σημεία, τα οποία δεν είναι άλλα από την αισθητική και την ατμόσφαιρα, τις ερμηνείες αλλά και την τεχνική αρτιότητα. Πιο αναλυτικά, η ταινία διαθέτει την ιδιαίτερη αισθητική του Λάνθιμου, με προσεγμένη φωτογραφία, σκηνικά και κοστούμια που δημιουργούν έναν μοναδικό και σουρεαλιστικό κόσμο. Η ατμόσφαιρα είναι πιθανό να είναι ταυτόχρονα κωμική, σκοτεινή και προκλητική. Ο Λάνθιμος είναι γνωστός άλλωστε για την ιδιαίτερη αισθητική του, που συνδυάζει στοιχεία σουρεαλισμού, γκροτέσκου και μαύρου χιούμορ. Το “Poor Things” λοιπόν είναι ένα φιλμ με έντονη οπτική ταυτότητα, όπου δημιουργείται ένας κόσμος που είναι ταυτόχρονα γοητευτικός μα και αποκρουστικός. Η ατμόσφαιρα είναι ηλεκτρισμένη, με μια αίσθηση ανησυχίας και ανατροπής να πλανάται στον αέρα, σε όλη τη διάρκεια του έργου.
Από πλευράς ερμηνειών η Έμα Στόουν –γνωστή για την ευελιξία και το ταλέντο της–δίνει μια εξαιρετικά δυνατή ερμηνεία στον πρωταγωνιστικό ρόλο, γεμάτη ενέργεια και εκκεντρικότητα. Ο ρόλος της Bella Baxter, μιας γυναίκας που την επαναφέρουν μέσω της επιστήμης στη ζωή, τοποθετώντας της τον εγκέφαλο ενός εμβρύου, απαιτεί μια ηθοποιό που μπορεί να αποδώσει τόσο την παιδικότητα όσο και τη σεξουαλική αφύπνιση, την αθωότητα και την εξέγερση. Μπορείτε να φανταστείτε καλύτερη ηθοποιό από την Στόουν για το ρόλο αυτό; Εγώ όχι.
Από την πλευρά τους τόσο ο Γουίλεμ Νταφόε όσο και ο Μαρκ Ράφαλο, δύο πραγματικά εξαιρετικοί ηθοποιοί, προσφέρουν εξίσου αξιόλογες ερμηνείες και προσθέτουν βάθος και πολυπλοκότητα στο καστ.
Γνωρίζοντας κάποιος το μέχρι τώρα έργο του Λάνθιμου, καταλαβαίνει πως είναι ένας σκηνοθέτης που δίνει μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια και την τεχνική αρτιότητα. Έτσι και το “Poor Things” είναι μια ταινία άρτια από κάθε άποψη, με προσεγμένο μοντάζ, φωτογραφία, μουσική επένδυση και ηχητικά εφέ.
Όσο όμως και να αγάπησα την ταινία, δε μπορώ να μην επισημάνω κάποια σημεία τα οποία μπορεί να ενοχλήσουνε κάποιους θεατές. Καταρχάς, όπως ήδη είπα, το σενάριο του “Poor Things” δεν είναι γραμμένο για να χαϊδέψει τον θεατή αλλά για να προκαλέσει και να σοκάρει. Αυτό και μόνο μπορεί να κρατήσει κάποιους μακριά από την οθόνη. Επίσης η σκοτεινή και απαισιόδοξη ατμόσφαιρα –παρόλη την ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ, τον φωτισμό και τα ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΚΟΥΣΤΟΥΜΙΑ– δεν είναι ελκυστική για όλους. Επιπλέον το φιλμ είναι γεμάτο αλληγορίες και συμβολισμούς, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει την κατανόηση από ορισμένους θεατές. Τέλος, η έλλειψη συναισθηματικής σύνδεσης με το κοινό αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο μειονέκτημα της ταινίας. Επειδή δίνει μεγαλύτερη έμφαση στις ιδέες και τα μηνύματα παρά στην ανάπτυξη των χαρακτήρων, δεν επιτυγχάνεται η ταύτιση μεταξύ θεατή, χαρακτήρων και δημιουργού. Αυτό μπορεί να κάνει την ταινία να φαίνεται ψυχρή και αποστασιοποιημένη, ειδικά για όσους επιθυμούν μια πιο συναισθηματική κινηματογραφική εμπειρία.
Κάποιοι έχουν κατηγορήσει τον Γιώργο Λάνθιμο ότι έχει αντιγράψει τον Φριτς Λανγκ και το κλασικό αριστούργημα του “METROPOLIS” (1927). Η αλήθεια είναι πως ορισμένοι κριτικοί και θεατές έχουν εντοπίσει ομοιότητες ανάμεσα στα έργα των δύο δημιουργών. Οι ομοιότητες αυτές εστιάζονται κυρίως στα εξής σημεία:
- Θέμα της δημιουργίας τεχνητής ζωής: Και οι δύο ταινίες πραγματεύονται την ιδέα της δημιουργίας ενός τεχνητού όντος και τις ηθικές και κοινωνικές προεκτάσεις που αυτό συνεπάγεται.
- Εξερεύνηση της γυναικείας ταυτότητας και σεξουαλικότητας: Και οι δύο ταινίες εξερευνούν την έννοια της γυναικείας ταυτότητας και σεξουαλικότητας μέσα από το πρίσμα των τεχνητών τους δημιουργημάτων.
- Κοινωνική κριτική: Και οι δύο ταινίες περιέχουν στοιχεία κοινωνικής κριτικής, αναδεικνύοντας τις ανισότητες και τις αδικίες που διέπουν τις κοινωνίες τους.
- Οπτική αισθητική: Και οι δύο ταινίες διαθέτουν μια έντονη οπτική αισθητική που συμβάλλει στη δημιουργία της ατμόσφαιρας και στην ενίσχυση των μηνυμάτων τους.
Θα κάνω λοιπόν το δικηγόρο του διαβόλου εδώ και θα πω ότι οι ομοιότητες αυτές δεν συνεπάγονται απαραίτητα ότι ο Λάνθιμος αντέγραψε το “Metropolis”. Οι δύο ταινίες έχουν διαφορετικές αφηγηματικές προσεγγίσεις και εξερευνούν τα κοινά τους θέματα με διαφορετικούς τρόπους. Επιπλέον, η ταινία του Λάνθιμου βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Άλισντερ Γκρέι, το οποίο εκδόθηκε το 1992 και έχει τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα.
Ναι, είναι πολύ πιθανό ό,τι ο Λάνθιμος επηρεάστηκε από το “Metropolis” αλλά και από άλλα κλασικά έργα επιστημονικής φαντασίας, αλλά η ταινία του έχει τη δική της μοναδική φωνή και να προσφέρει μια νέα οπτική στα θέματα που πραγματεύεται. Και στην τελική, όπως είναι γνωστό τοις πάσι, στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση!
Εν κατακλείδι, το “Poor Things” είναι μια ταινία που δεν φοβάται να εξερευνήσει τα σκοτεινά μονοπάτια της ανθρώπινης ύπαρξης και να αμφισβητήσει τις κοινωνικές νόρμες. Αν αναζητάτε μια κινηματογραφική εμπειρία που θα σας βγάλει από το Comfort Zone σας, τότε το “Poor Things” είναι μια ταινία που αξίζει να δείτε. Αν όμως προτιμάτε τις πιο συμβατικές ταινίες, τότε μάλλον καλύτερα να την αποφύγετε.
Καλή διασκέδαση!
Το βιβλίο “Poor things” του Gray Alasdair (μτφρ. Δημήτρης Βαρδουλάκης) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
Πηγή φωτό; imdb.com
Η Γιώτα Βασιλείου είναι blogger και φανατική αναγνώστρια
