Η Αντιπρόεδρος του PEN Greece εξηγεί τους στόχους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το PEN Greece και η ελληνική λογοτεχνία
Τo PEN Greece – Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Σωματείο και Φίλων της Λογοτεχνίας PEN Ελλάδος (μη κερδοσκοπικό σωματείο) είναι το επίσημο παράρτημα του PEN International στην Ελλάδα.
Η Αντιπρόεδρος του PEN Greece, Κατερίνα Μαλακατέ, εξηγεί τους στόχους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το PEN Greece, καθώς και πώς η ελληνική λογοτεχνία μπορεί να επανέλθει στον παγκόσμιο λογοτεχνικό χάρτη και να εδραιώσει την παρουσία της στον χώρο.
Ποιοι είναι οι στόχοι και το όραμα του PEN Greece – Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Σωματείο και Φίλων της Λογοτεχνίας PEN Ελλάδος, το οποίο αποτελεί επίσημο παράρτημα του PEN International στην Ελλάδα;
To PEN International είναι ένα σωματείο συγγραφέων, αναγνωστών, επαγγελματιών του βιβλίου και φίλων της λογοτεχνίας που παλεύει για την ελευθερία του λόγου και τη διάδοση της λογοτεχνίας παγκοσμίως. Σπουδαίοι λογοτέχνες έχουν υπάρξει μέλη ή και πρόεδροι, ο Χάινριχ Μπελ, ο Πολ Όστερ, η Μάργκαρετ Άτγουντ, ο Στίβεν Κινγκ κ.ο.κ. Το PEN Greece δεν διαφέρει ως προς τους στόχους και το όραμα από το διεθνές σωματείο, πρωταρχικό μέλημά του είναι η ελευθερία του λόγου αλλά και η δημιουργία δικτύου στήριξης ανάμεσα σε όσους ενδιαφέρονται και τη λογοτεχνία.
Πώς μπορεί η ελληνική λογοτεχνία να επανέλθει στον παγκόσμιο λογοτεχνικό χάρτη και να εδραιώσει την παρουσία της στον χώρο;
Η ελληνική λογοτεχνία μπορεί να επανέλθει στον παγκόσμιο χάρτη με στρατηγικές και μελετημένες κινήσεις. Πρέπει να αποκτήσουμε δικτύωση με τους αντίστοιχους χώρους στο εξωτερικό, να έχουμε σταθερή παρουσία στις διεθνείς εκθέσεις, να υπάρχουν ατζέντηδες που να εκπροσωπούν τους Έλληνες λογοτέχνες στο εξωτερικό, να επιδοτούνται οι μεταφράσεις από το ελληνικό κράτος. Κινήσεις, δηλαδή, που κάνουν επί χρόνια άλλες χώρες, και φαίνεται να αποδίδουν καρπούς. Η λογοτεχνική μας παραγωγή δεν έχει τίποτε να ζηλέψει, χρειάζεται να βρεθούν ξανά τα μέσα και ο τρόπος.
Το PEN Greece ακολουθεί τις δράσεις του διεθνούς οργανισμού ή έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει και δικές της πρωτοβουλίες; Αν ναι, μπορείτε να μας αναφέρετε κάποιες από τις δράσεις σας;
Το PEN Greeceέχει τέσσερις επιτροπές που ακολουθούν και τις διεθνείς δράσεις αλλά μπορούν να κάνουν και δικές τους: η Επιτροπή Γυναικών Συγγραφέων, η Επιτροπή για τους Συγγραφείς στη Φυλακή , η Επιτροπή Μετάφρασης και Γλωσσικών Δικαιωμάτων και η Επιτροπή Συγγραφέων για την Ειρήνη.
Βεβαίως το PEN κάθε χώρας μπορεί να οργανώσει και αυτόνομα δράσεις σε εθνικό επίπεδο. Το PEN Greece έχει ήδη συνδιοργανώσει την Ημερίδα στη Λάρισα με θέμα «Γυναίκα και βιβλίο» μαζί με άλλους φορείς του βιβλίου. Κι προκήρυξε, με την χρηματοδότηση του ΥΠΠΟΑ, τον Διαγωνισμό Διηγήματος «Ξεριζωμός και Προσφυγιά. 1922-2022». Τα έντεκα διακριθέντα διηγήματα θα εκδοθούν στα ελληνικά και στα αγγλικά, ενώ η Συλλογή θα παρουσιαστεί στη Διεθνή Έκθεση βιβλίου της Φρανκφούρτης, παρουσία του νικητή.Ως το τέλος του έτους προσδοκούμε να έχουν πραγματοποιηθεί άλλες δύο ημερίδες: για τον σεξισμό της ελληνικής γλώσσας και την ελευθερία του λόγου σε σχέση με τον αντιρατσιστικό νόμο.
Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζει η λογοτεχνία στις μέρες μας, εντός και εκτός των τειχών;
Η λογοτεχνία αντιμετωπίζει κάθε φορά της προκλήσεις των καιρών, η Τέχνη πάντοτε φίλτραρε τις πολιτικές καταστάσεις, είναι ένας τρόπος να κατανοήσουμε τον κόσμο.
Υπάρχει «γυναικεία» και «ανδρική» λογοτεχνία;
Αυτή είναι μια ερώτηση δίχως απάντηση, γιατί χρειάζεται να ορίσουμε τι εννοούμε με τους όρους. Φυσικά δεν υπάρχει ποιοτική διαφορά ανάμεσα στη λογοτεχνία που γράφουν οι γυναίκες, και σε αυτή που γράφουν οι άντρες. Θα ήταν όμως ιεροσυλία να μην αναγνωρίσουμε στις γυναίκες το δικαίωμα να γράφουν με τον δικό τους τρόπο, και να μην χρειάζεται να μιμηθούν τον τρόπο που γράφουν οι άντρες για να καταξιωθούν.
Σε μια εποχή όπου οι γυναικοκτονίες αυξάνουν με αλματώδη ρυθμό συγκλονίζοντας την κοινή γνώμη, πώς μπορεί η λογοτεχνία να θέσει τις βάσεις ώστε να γκρεμιστούν αναχρονιστικές ιδέες και αντιλήψεις και να πάψει η έμφυλη βία και προκατάληψη;
Η δουλειά της λογοτεχνίας δεν είναι να είναι διδακτική ή να δείχνει πολιτικούς δρόμους άμεσα. Όμως η στιβαρή λογοτεχνία κάθε εποχής ενσωματώνει οργανικά τόσο σπουδαία θέματα όσο αυτά. Τις βάσεις θα τις βάλει η κοινωνία για να πάψει η έμφυλη βία, η τέχνη θα δείξει με ένα φανάρι τον δρόμο, για όποιον μπορεί να την αφουγκραστεί.
Οι λέξεις έχουν δύναμη. Πώς αυτή η δύναμη μπορεί να αγγίξει τη νέα γενιά που καλείται να αντιμετωπίσει δύσκολες κρίσεις σε πολλαπλούς τομείς;
Οι ιστορίες έχουν δύναμη, πάντοτε ο άνθρωπος χρειάζεται ιστορίες, για να μπορέσει να ισορροπήσει μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, να βρει στόχο και όραμα. Οι λέξεις είναι εδώ, μέσω των κοινωνικών δικτύων οι νέοι εκτίθενται σε όλο και περισσότερες λέξεις. Ο τρόπος για να αλλάξει ο κόσμος είναι ήδη εδώ.
Το PEN Greece πρεσβεύει την ελευθερία της έκφρασης. Πολλοί ισχυρίζονται όμως πως η ελευθερία αυτή έχει φτάσει στα όρια της ασυδοσίας στις μέρες μας, γεννώντας φαινόμενα ανθρωποφαγίας και κανιβαλισμού. Ποια είναι η θέση σας;
Η ελευθερία της έκφρασης που πρεσβεύει το PEN προσπαθεί να διαφυλάξει ακριβώς αυτό, τη δυνατότητα να μπορούν όλοι να εκφραστούν χωρίς κανείς να μπορεί να τους φιμώσει. Η ασυδοσία προέρχεται από την ανισορροπία των δυνάμεων, η ελευθερία είναι ισορροπία.
Πώς μπορεί κάποιος να γίνει μέλος του PEN Greece και να στηρίξει το όραμά του;
Πολύ εύκολα, αν μπει στην αντίστοιχη σελίδα του siteμας, συμπληρώσει τη φόρμα εγγραφής, https://pen-greece.org/eggrafi-sto-pen-greece/ και πληρώσει τη συνδρομή του. Άμεσα θα αρχίσει να λαμβάνει newsletter για να ενημερωθεί σε ποιες δράσεις και επιτροπές μπορεί να συμμετάσχει. Το όραμά του PEN είναι συμμετοχικό, όλα τα μέλη βάζουν τα λιθαράκι τους.
Κέλλη Κρητικού
Η Κέλλη Κρητικού είναι βιβλιοκριτικός και αρθρογράφος σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα
