Γράφει η Κέλλη Κρητικού
Κάποια βιβλία έχουν μια σαγηνευτική επίδραση στους αναγνώστες από την πρώτη κιόλας αράδα. Αυτό συμβαίνει και με «Το κρυστάλλινο τρένο» του Nicola Lecca. Ένα μυθιστόρημα που μιλάει τη γλώσσα της καθημερινότητας, της σύγχρονης εποχής, της αλήθειας χωρίς ωραιοποιήσεις, της ανεμελιάς, της αθωότητας, της συγκίνησης και της αισιοδοξίας. Μια ιστορία που κυλάει σαν νερό και οδηγεί σε ένα ταξίδι απρόβλεπτο, αγωνιώδες, τρυφερό, αλλιώτικο. Ένα ταξίδι ενηλικίωσης με τρένο που ξεκινά με αφορμή έναν θάνατο και ολοκληρώνεται με τις αχτίνες της ελπίδας και της εσωτερικής λύτρωσης να λούζουν τα βαγόνια του. Κάθε στάση είναι και μια νέα πρόκληση, είναι ακόμα ένα βήμα πιο κοντά στην αλήθεια, είναι μια κατάκτηση που φέρνει συντριπτικές εσωτερικές αλλαγές και απελευθέρωση από δεσμά του παρελθόντος.
Τρεις κεντρικοί χαρακτήρες και ένας ακόμη που κινείται στο παρασκήνιο από επιλογή, είναι ενωμένοι με έναν δεσμό ισχυρό που καθορίζει τη ζωή τους λεπτό το λεπτό, άλλοτε εκούσια και άλλοτε ακούσια. Ο Μπόρνα Μπάρτσιτς είναι πατέρας, μα δεν έχει συναντήσει ποτέ τον γιο του. Μεγάλωσε με δύο γονείς που είχαν αξιώσεις από εκείνο αλλά δεν ένιωσε ποτέ το χάδι, τη στοργή, την επιβράβευσή τους. Το πιάνο ήταν το μέσο για να τους προσφέρει την κοινωνική καταξίωση που επιθυμούσαν και έμαθε να ζει μόνος και απομονωμένος. Και αυτή η απομόνωση ήταν που αποδείχθηκε μοιραία στη ζωή του. Η Άνια Άντσιτς ζει στο Μπρόντστερς με τον 18χρονο γιο της Άαρον. Αν και παλεύει καθημερινά με την κατάθλιψη, κάνει τα πάντα για το παιδί της και προσπαθεί να τον προστατεύσει από κάθε κίνδυνο, από κάθε κακό. Όμως μέσα της παλεύει ακόμα να τον αγαπήσει βαθιά και ουσιαστικά. Το παρελθόν δεν της το επιτρέπει και τα χάπια δεν τη βοηθούν. Ο Άαρον όμως είναι ευτυχισμένος με τη ζωή του. Με τους φίλους του, με τη δουλειά του στο παγωτατζίδικο, με την Κρίσταλ – την κοπέλα που γνώρισε από μια διαδικτυακή εφαρμογή και μιλάνε συχνά.
Και μια μέρα, οι πλασματικές ισορροπίες ανατρέπονται. Ο Άαρον δέχεται ένα γράμμα από έναν δικηγόρο και αποφασίζει να ταξιδέψει με το τρένο, κρυφά από τη μητέρα του, για το Ζάγκρεμπ. Ο τσακωμός του με την Κρίσταλ και η περιέργειά του να μάθει για το παρελθόν, θα τον ωθήσουν σε μια περιπέτεια γεμάτη αγωνία, ατυχίες, αστείες καταστάσεις, μαγικές στιγμές, νέες γνωριμίες, απρόβλεπτες συναντήσεις και δελεαστικές παγίδες. Όμως στο τέλος της διαδρομής, θα βγει πιο δυνατός, πιο ώριμος, πιο συνειδητοποιημένος και σίγουρα πιο έτοιμος να διεκδικήσει όσα ονειρεύεται και να βρει την αγάπη.
«Δεν έχει ιδέα πως η μοίρα πρόκειται να τον προκαλέσει. Ούτε που το φαντάζεται. Γιατί όλα κυλάνε λίγο πολύ γαλήνια, μέχρι το ποτάμι να συναντήσει τον γκρεμό: και ξαφνικά σχηματίζονται οι καταρράκτες. Έτσι συμβαίνει, απ’ το πουθενά: η μεγαλόπρεπη αναταραχή τους κατακλύζει τα πάντα. Ένα αξέχαστο θέαμα όταν το θαυμάζεις από μακριά, μια δραματική εμπειρία για όποιον είχε συνηθίσει να ταξιδεύει σ’ εκείνο το ποτάμι για καιρό».
Ένα σύγχρονο μυθιστόρημα, ανθρώπινο, ατόφιο, ανεπιτήδευτο. Ένα μυθιστόρημα που δονείται από την ανάγκη του Άαρον να τα καταφέρει να φτάσει στον τελικό προορισμό, στην προσωπική του Ιθάκη. Μα «Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι να ‘ναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις» γράφει ο Καβάφης, και το ταξίδι του Άαρον είναι η δική του Οδύσσεια. Μια διαδρομή με τρένο με λίγα χρήματα και άγνοια κινδύνου που τον οδηγεί σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Άμαθος από νέους τόπους, ο Άαρον γοητεύεται από τα αξιοθέατα, τα γραφικά σοκάκια, τα μεγαλοπρεπή κτίρια, την αρχιτεκτονική, τις τοπικές γεύσεις. Ντόβερ, Αμβούργο, Πράγα, Μπρατισλάβα, Λουμπλιάνα, Ζάγκρεμπ.
Ο Lecca επιλέγει την τριτοπρόσωπη αφήγηση, αποτυπώνοντας στο χαρτί μια αλληγορία για την εσωτερική ενηλικίωση. Κάθε στάση είναι και μια κατάκτηση. Με την αριστοτεχνική και εκλεπτυσμένη πρόζα του, χωρίς μελοδραματισμούς και ωραιοποιήσεις, περιγράφει κάθε τόπο με ζωντανά χρώματα και δίνει πνοή σε καθημερινές εικόνες. Η ατμόσφαιρα άλλοτε είναι πιο ανάλαφρη και ζεστή και άλλοτε πιο σκοτεινή, αγωνιώδης, έντονη, ακολουθώντας το μοτίβο των καταστάσεων που βιώνει ο πρωταγωνιστής του. Ο θαρραλέος Άαρον συνειδητοποιεί την πικρή πραγματικότητα της επιβίωσης και των ανθρώπινων σχέσεων, και καλείται να ξεπεράσει δύσκολες δοκιμασίες με εξυπνάδα, διορατικότητα και προσαρμοστικότητα. Όμως η πλοκή δεν γυρίζει μόνο γύρω από εκείνον. Με μικρές, ισορροπημένες επεμβάσεις, ο συγγραφέας επαναφέρει στο παιχνίδι πότε την Άνια και πότε την Κρίσταλ, διά της απουσίας της, πυροδοτώντας ένα κρεσέντο αγωνίας που κάνει τις σελίδες να γυρίζουν όλο και πιο γρήγορα καθώς το φινάλε πλησιάζει.
«Γιατί έτσι είναι φτιαγμένη η ζωή. Αρκεί να διαλέξεις μια κονσέρβα πατσά ανάμεσα στις υπόλοιπες στα ράφια του σουπερμάρκετ, αρκεί ν’ αγοράσεις ένα εισιτήριο πρώτης θέσης στο λάθος τρένο. Ή δεν χρειάζεται τίποτα, τέλος πάντων, για να έρθουν τα πάνω κάτω και να μας θυμίσουν ότι, κατά βάθος, είμαστε σχοινοβάτες σε τσίρκο: ανύποπτοι ακροβάτες που με κόπο ισορροπούμε πάνω στο σκοινί του πεπρωμένου, καταμεσής της αβύσσου».
«Το κρυστάλλινο τρένο» είναι μια ιστορία για όλους. Μια ιστορία που μοιάζει να κινείται σε παράλληλες τροχιές, ένα γοητευτικό, παιχνιδιάρικο, γλυκόπικρο ταξίδι προς την ενηλικίωση, την αυτογνωσία, την αγάπη και κυρίως την ελπίδα. Μια αυθεντική ιστορία που ζεσταίνει την καρδιά του αναγνώστη και τον συγκινεί.
«Το κρυστάλλινο τρένο» του Nicola Lecca (μτφρ. Γιώτα Καλογεροπούλου) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέλευθος, περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
Photo by Ezra Jeffrey-Comeau on Unsplash
