Βιβλία ως ζεστά παπλώματα: γιατί διαβάζουμε τα ίδια ξανά και ξανά;
Γράφει η Γιώτα Βασιλείου
Υπάρχουν μέρες που όλα πάνε στραβά. Ή που δεν πάνε καθόλου. Μέρες που ο κόσμος κάνει φασαρία κι εσύ δεν θες να τον ακούσεις. Τότε είναι που δεν ψάχνεις κάτι καινούριο. Ψάχνεις εκείνο το γνώριμο εξώφυλλο στο ράφι, τη φθαρμένη ράχη, τις σελίδες που ξέρεις απ’ έξω κι ανακατωτά αλλά εξακολουθείς να θες να διαβάζεις γιατί απλούστατα συνεχίζουν να σε παρηγορούν. Ψάχνεις το βιβλίο που σου έσωσε κάποτε μια Κυριακή.
Όταν διαβάζουμε κάτι που μας «αγκαλιάζει» –το comfort reading όπως λεν και στο χωριό μου– δεν έχει να κάνει με πλοκή. Έχει να κάνει με τις αισθήσεις. Με τη μυρωδιά του χαρτού και μια ζεστή κούπα. Με χαρακτήρες που νιώθεις δικούς σου, ακόμα κι αν έχεις να τους δεις χρόνια. Είναι ο Χάρι, ο Φρόντο, ο Ηρακλής ή η Μις Μαρπλ. Είναι το βιβλίο που ανοίγεις, όχι για να σε εντυπωσιάσει αλλά για να σου ψιθυρίσει: «Σ’ έχω. Ξανά».
Δεν είναι πισωγύρισμα. Είναι ριμπούντ στον εαυτό σου. Είναι η απόδειξη ότι η επανάληψη δεν σκοτώνει τη μαγεία, τη βαθαίνει.
Διαβάζουμε ξανά όσα αγαπήσαμε, γιατί εκεί μέσα υπάρχει κάτι από εμάς. Η ηλικία που τα πρωτοδιαβάσαμε. Το πού ήμασταν τότε. Το ποιοι ήμασταν τότε. Όταν επιστρέφουμε, δεν είναι μόνο για την ιστορία – είναι για να ξαναβρούμε εκείνη τη βερσιόν του εαυτού μας που ένιωσε ασφαλής, που συγκινήθηκε, που γέλασε μόνη της στις δύο τα ξημερώματα.
Και δεν είναι ανάγκη να είναι υψηλή λογοτεχνία. Μπορεί να είναι μια παλιά σειρά αστυνομικών που διαβάζεις κάθε Χριστούγεννα ή ένα feel good που διαβάζεις αραχτή στην παραλία κάθε καλοκαίρι. Ένα ρομάντζο που ξέρεις απ’ έξω, αλλά ακόμη και σήμερα σε κάνει να κρατάς την ανάσα σου στο ίδιο σημείο. Μια παιδική ιστορία με μαγικά σχολεία και ιπτάμενες σκούπες. Ή απλώς ένα βιβλίο που έχει πια απορροφήσει τη δική σου μυρωδιά.
Το comfort reading δεν είναι απόδραση. Είναι επιστροφή σε κάτι αληθινό. Δεν είναι ένδειξη στασιμότητας. Είναι απόδειξη ότι κάποια πράγματα μας διαμορφώνουν τόσο βαθιά, και μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε νέες πτυχές της ιστορίας και του εαυτού μας. Σάμπως κάθε ανάγνωση δεν μας προκαλεί διαφορετικές νοητικές εικόνες και συναισθήματα, ανάλογα με την ψυχική μας κατάσταση και τις εμπειρίες μας εκείνη τη στιγμή;
Η επανάληψη ενός αγαπημένου βιβλίου δεν είναι απλώς μια νοσταλγική πράξη. Το να ξαναδιαβάζουμε ένα βιβλίο που αγαπάμε μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα άνεσης και ασφάλειας. Γνωρίζοντας την εξέλιξη της ιστορίας, μειώνεται το άγχος και προσφέρει μια αίσθηση ελέγχου σε περιόδους αβεβαιότητας
Και κάθε φορά που ξανανοίγουμε εκείνο το παλιό βιβλίο, δεν το κάνουμε επειδή ξεμείναμε από επιλογές – αλλοίμονο, θα πέσουν τα αδιάβαστα να μας πλακώσουν! Το κάνουμε επειδή, στην καρδιά της τυπωμένης του σιωπής, υπάρχει χώρος και για μας. Σαν να μας περιμένει ένας παλιός καλός φίλος. Η ζώνη άνεσής μας.
Καλές αναγνώσεις!
Photo: A.I. Created
Η Γιώτα Βασιλείου είναι συγγραφέας και φανατική αναγνώστρια . Το βιβλίο της "Ο Θεριστής τη νύχτα" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κύφαντα.
