Γράφει η Κέλλη Κρητικού
«Ρεζέρβα». Ο τίτλος της αυτοβιογραφίας του πρίγκιπα Χάρι. Μια λέξη που σύμφωνα με τα λεγόμενά του τον ακολουθεί από τη μέρα που γεννήθηκε, μια λέξη που καθόρισε την πορεία της ζωής του μέχρι και σήμερα και από την οποία θέλει απεγνωσμένα να απαλλαγεί. Το θέλει όμως πραγματικά; Γιατί η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια, κυρίως μετά τον γάμο του με την Μέγκαν Μαρκλ, ο Χάρι στέλνει αντιφατικά μηνύματα με τις κινήσεις, τις αποφάσεις του και όσα επικαλείται στις συνεντεύξεις του. Από τη μία είναι υπέρμαχος της ιδιωτικότητας, παλεύει ώστε να εξασφαλίσει μια ζωή μακριά από τα φώτα για εκείνον και την οικογένειά του, καθώς ξέρει πως οι δημοσιογράφοι έχουν τρομακτικό μερίδιο ευθύνης για τον άδικο θάνατο της μητέρας του, και από την άλλη προβαίνει σε ενέργειες που ακυρώνουν τα λόγια του. Πρώτα με το ντοκιμαντέρ στο Νετφλιξ όπου εξιστορεί καρέ καρέ τη γνωριμία του με τη γυναίκα της ζωής του, τον γάμο τους και όσα ακολούθησαν, και τώρα με το βιβλίο του. Ένα βιβλίο με απίστευτες προσωπικές λεπτομέρειες για την ερωτική του ζωή, για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στον πόλεμο, για τις συναισθηματικές του αναταράξεις, αλλά και για θέματα άκρως οικογενειακά.
Λίγους μήνες μετά τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ και πολυαγαπημένης του γιαγιάς, ο Χάρι δίνει το πράσινο φως για να κυκλοφορήσει το βιβλίο του, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως θα προκαλέσει τριγμούς και θα διαταράξει ακόμα περισσότερο τη σχέση του με το Παλάτι και τον πατέρα του, λίγο πριν την τελετή στέψης του τελευταίου. Όμως αψηφά τα πάντα και αποφασισμένος δίνει συνεντεύξεις για να προωθήσει το βιβλίο του και να υπερθεματίσει για την καταπίεση που υπέστη και την αμφισβήτηση της προσωπικότητάς του ως αδελφός του Γουίλιαμ, ως ο αντικαταστάτης. Λίγες εβδομάδες μετά, ανακοινώνει πως τα παιδιά του θα αποκαλούνται πρίγκιπας Άρτσι και πριγκίπισσα Λίλιμπετ, καθώς είναι κληρονομικό τους δικαίωμα, προκαλώντας νέα ερωτηματικά για το κατά πόσο θέλει πραγματικά να απαλλαγεί από το βάρος των τίτλων που έχουν ταλανίσει τον ίδιο όλα αυτά τα χρόνια.
Ο Πρίγκιπας Ερρίκος είναι ο μικρότερος γιος του Βασιλιά Καρόλου Γ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και της πρώτης συζύγου του Νταϊάνα, πριγκίπισσας της Ουαλίας. Κατά τη στιγμή της γέννησής του ήταν τρίτος στη σειρά διαδοχής για το Bρετανικό Θρόνο, ήταν δηλαδή από τη στιγμή της γέννησης του «η ρεζέρβα» . Αυτή η λέξη κρεμόταν, όπως φαίνεται στο βιβλίο, σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι του μικρού, μετέπειτα έφηβου και νεαρού Χάρι και επηρέασε τις αποφάσεις του.
«Εγώ ήμουν η σκιά, η εφεδρεία, το Σχέδιο Β. Με έφεραν στον κόσμο για την περίσταση που θα συνέβαινε κάτι στον Γουίλι. Καλούμουν να παρέχω στήριξη, αντιπερισπασμό, και , αν και ήταν απαραίτητο, κάποιο ανταλλακτικό. Ένα νεφρό, ίσως. Μια μετάγγιση αίματος. Λίγο μυελό των οστών».
Στις πρώτες σελίδες ο Χάρι αναφέρεται στην πρόσφατη συνάντησή του με τον αδελφό του και τον πατέρα του στην κηδεία του παππού του και αμέσως μετά η εξιστόρηση της ζωής του ξεκινά από τη μέρα εκείνη που σόκαρε την ανθρωπότητα, τη μέρα που η μητέρα του σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι. Για πρώτη φορά, ο Χάρι περιγράφει τον τρόπο που έμαθε το φρικτό αυτό νέο αλλά κυρίως το πώς ένιωσε και τι σκέφτηκε. Δεν έκλαψε, αλλά βρήκε καταφύγιο –ώστε να μπορέσει να διαχειριστεί τον πόνο της απώλειας– στη σκέψη πως η μητέρα του ζει και πως ο θάνατος της είναι μια σκηνοθετημένη παράσταση ώστε να μπορέσει να ζήσει πια μακριά από τα φώτα και τους δημοσιογράφους που είχαν μετατρέψει τη ζωή της σε μια κόλαση. Η ανάγκη του να πιαστεί από κάπου καθώς τα πρωτόκολλα δεν επέτρεπαν συναισθηματισμούς και συγκινήσεις, τον οδήγησε σε μια πλάνη και σε μια διαρκή αναζήτηση της μητέρας του στη μετέπειτα ζωή του, όταν πια συνειδητοποίησε πως τα χρόνια πέρασαν και η μητέρα του δεν θα εμφανιζόταν ποτέ ξανά μπροστά του. Την αναζήτησε σε μέντιουμ, την αναζήτησε γύρω του σε στιγμές που ένιωθε να τον τυλίγει η αύρα της.
«Συχνά το έλεγα στον εαυτό μου μόλις ξυπνούσα το πρωί. Ίσως σήμερα να είναι η μέρα».
Η μέρα που η μητέρα του θα επέστρεφε και θα του έλεγε πως όλα ήταν ένα ψέμα. Γι αυτό και όταν έγινε τριάντα ετών και ετοιμαζόταν να κληρονομήσει ένα μεγάλο ποσό από τη μητέρα του, θυμάται πως «Μάλωνα με τον εαυτό μου που μου προκαλούσε μελαγχολία αυτό: οι περισσότεροι θα σκότωναν για να κληρονομήσουν τέτοιο ποσό. Για μένα όμως ήταν ακόμα μια υπενθύμιση της απουσίας της, άλλο ένα σημάδι του κενού που είχε αφήσει, ένα κενό που οι λίρες και τα ευρώ δεν μπορούσα ποτέ να αναπληρώσουν». Θέλει να συνεχίσει να πονάει, όπως θα πει χρόνια αργότερα, στην ψυχοθεραπεύτρια του: «Ξέρετε… ο πόνος… αν είναι αυτό… τότε είναι το μόνο δικό της που μου έχει απομείνει. […] Επίσης , φαντάζομαι ότι δίχως τον πόνο, ξέρετε, ίσως πίστευε… ότι την είχα ξεχάσει».
Στη «Ρεζέρβα» ο Χάρι είναι σαν να γυρίζει τον χρόνο πίσω και να προσπαθεί να συνθέσει τα κομμάτια που τον οδήγησαν στο τώρα, σαν να γράφει όσα σημαντικά τον έχουν στοιχειώσει και δεν τον αφήνουν να προχωρήσει μπροστά, είναι σαν να ψάχνει λύτρωση αλλά και τη δικαίωση και την κατανόηση του κόσμου για τις αποφάσεις των τελευταίων ετών. Και αυτό διαφαίνεται από τον τρόπο που καταγράφει τα γεγονότα, με μια φαινομενική χρονική αλληλουχία αλλά χωρίς ειρμό. Τα ερωτικά μπερδεύονται με τις πολεμικές επιχειρήσεις, οι οικογενειακές προστριβές γίνονται ένα κουβάρι με τα έξαλλα χρόνια της νιότης, τις καταχρήσεις και τα ξέφρενα πάρτι, την πρώτη του ερωτική επαφή, τις αποτυχημένες σχέσεις του εξαιτίας των δημοσιογράφων, και η αγωνία του Χάρι να γίνει αποδεκτός για αυτό που είναι, συγκρούεται με τους κανόνες και τα πρέπει του Στέμματος.
Και αυτό ακριβώς είναι που κερδίζει τις εντυπώσεις σε αυτή την αυτοβιογραφία. Η αμεσότητα της γραφής, η ειλικρινής αποτύπωση των συναισθημάτων του –ακόμα και αν με αυτό τον τρόπο εκθέτει τον εαυτό του στην κοινή γνώμη και στις κακοπροαίρετες κριτικές–, η διάθεση του να βγει από τις σκιές και να ρίξει φως στο εσωτερικό του Παλατιού. Μέσα από τις αφηγήσεις του διαφαίνεται ο ισχυρός δεσμός που είχε με τον αδελφό του, κυρίως μετά τον θάνατο της μητέρας τους, και το πόσο σημαντικές ήταν πάντα οι στιγμές που μοιράζονταν και τα παρατσούκλια που είχαν βγάλει μεταξύ τους. Ακόμα και αν ο αδελφός του, όπως αναφέρει, του ζήτησε να συμπεριφέρεται σαν να μην τον ξέρει όταν εκείνος πήγε στο Ίτον, εντούτοις, ο Χάρι δεν σταμάτησε στιγμή να τον έχει ψηλά μέσα του και να χαίρεται με όσα συνέβαιναν στη ζωή του, όπως ήταν και ο γάμος του με την Κέιτ, αν και μέσα του φοβόταν πως αυτό ήταν η αρχή του τέλους για το δέσιμο που είχε με τον Γουίλι.
«Οι γάμοι είναι ευτυχείς περιστάσεις, φυσικά, αλλά είναι επίσης και σαν άτυπες κηδείες, γιατί οι παντρεμένοι, αφού αντάλλασσαν όρκους, συνήθως εξαφανίζονταν από τη ζωή σου».
Για εκείνον ο Γουίλι και η Κέιτ είναι σημαντικοί, γι αυτό και έχει αγωνία όταν τους ανακοινώνει τη σχέση του με την Μέγκαν Μαρκλ, και χαίρεται όταν εκείνοι του αναφέρουν πως παρακολουθούσαν μανιωδώς την τηλεοπτική σειρά «Suits», στην οποία πρωταγωνιστούσε η κοπέλα του. Και για τον ίδιο λόγο πληγώνεται βαθιά, όταν ο αδελφός του θυμώνει μαζί του επειδή η γιαγιά τους αποδέχεται ο Χάρι να εμφανιστεί με μούσι στον γάμο του, παραβιάζοντας το πρωτόκολλο. Για τον ίδιο λόγο πονάει μέσα του όταν αρχίζει να τσακώνεται μαζί του και να δέχεται τη φραστική του επίθεση για τη μη αυστηρή τήρηση των κανόνων ή για τα ξεσπάσματα της Μέγκαν – η οποία φέρεται να κάνει ένα άστοχο σχόλιο στην εγκυμονούσα Κέιτ για τις ορμόνες της, λίγο πριν τον γάμο της.
Η σχέση του με τον πατέρα του περνάει επίσης από πολλά στάδια, άλλοτε έρχονται πολύ κοντά και νιώθει την αγάπη του, και άλλοτε νιώθει πως τον αγνοεί –όταν δεν ακούει την παραίνεση τη δίκη του και του Γουίλιαμ να μην παντρευτεί την Καμίλα– ή πως του φέρεται απότομα – όπως όταν του ανακοινώνει μετά τον γάμο του με την Μέγκαν πως δεν μπορεί πια να τον συντηρεί. Ο ρόλος της Καμίλα είναι καταλυτικός για τον δεσμό του με τον πατέρα του και θεωρεί πως εκείνη κίνησε τα νήματα ώστε να παρουσιαστεί μια διαφορετική εικόνα της Μέγκαν στον Τύπο. Όπως γράφει ο Χάρι, άλλες εντολές δίνονταν στην Μέγκαν πριν εμφανιστεί σε μια εκδήλωση και άλλες ίσχυαν τελικά, με αποτέλεσμα ο κόσμος να θεωρεί πως εκείνη απορρίπτει το πρωτόκολλο. Και αυτό πιστεύει ότι προερχόταν από τον φόβο του Καρόλου και της Καμίλα μήπως επισκιαστούν από τη δημοφιλία των Σάσσεξ.
Η αγάπη του για τη Μέγκαν και τον γιο τους είναι για εκείνον πια η κινητήριος δύναμη. Έχει βιώσει την πίεση των φωτογράφων και ξέρει ότι ο Τύπος είναι εκείνος που στέρησε τη ζωή της μητέρας του. Η απέχθειά του για τους δημοσιογράφους γιγαντώνεται όταν βλέπει φωτογραφίες της μητέρας τους από παπαράτσι αμέσως μετά το δυστύχημα και δεν μπορεί να πιστέψει ότι αντί να την βοηθήσουν ή να τη σεβαστούν, εκείνοι συνέχισαν «να φωτογραφίζουν, να φωτογραφίζουν, να φωτογραφίζουν». Αγωνία, φόβος, ανασφάλεια και πανικός τον οδηγούν τον Ιανουάριο του 2020 να ανακοινώσει μέσως της πλατφόρμας Instagram την απόφασή τους να εγκαταλείψουν τους βασιλικούς τους ρόλους και να ακολουθήσουν μια ιδιωτική ζωή.
Η «Ρεζέρβα» είναι μια αποκαλυπτική και ανθρώπινη εξομολόγηση από έναν πρίγκιπα που έχει ανάγκη να αγαπηθεί γιατί είναι ο Χάρι και όχι απλά ένας αντικαταστάτης.
Το βιβλίο «Ρεζέρβα» του Πρίγκιπα Χάρι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο (μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής), περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
Photo by Peter Albanese on Unsplash
photo credit: https://edition.cnn.com/2022/12/15/entertainment/harry-meghan-netflix-documentary-second-part-intl/index.html
Η Κέλλη Κρητικού είναι αρθρογράφος και βιβλιοκριτικός σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα
